Alman ordusunun donanımı kâfi mi?

“Alman ordusu Bundeswehr’in mühimmatı yalnızca iki günlük çatışmaya yetiyor” Son birkaç gündür Alman medyasında, silahlı kuvvetlerin durumuyla ilgili buna benzeri çok sayıda tasa verici manşet yer alıyor.

Eğer bu tezler doğruysa (ki devlet sırrı olduğu için teyit edilemiyor), Alman ordusu mühimmat stokları, her üye ülkenin 30 günlük mühimmat stoku bulundurmasını koşul koşan NATO’nun öngördüğü standartların çok altında. Savunma uzmanlarına nazaran Almanya’nın yalnızca bu açığı kapatmak için 20-30 milyar euroluk yatırım yapması gerekecek.

Ancak tek ıstırap mühimmat değil. Bundeswehr envanterindeki teçhizatın durumu da uzun vakittir telaş konusu: Tamirata muhtaçlık duyan tanklar ve helikopterler, tutukluk yapan tüfekler ve termal içlikleri olmadan soğukta eğitim yapmak zorunda kalan askerlerle ilgili kıssalar yıllardır Alman basınının manşetlerinden inmiyor.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının akabinde Başbakan Olaf Scholz bir “milat” ilan etmiş, bu da yurtiçi ve yurtdışındaki askerî ve siyasi çevreler tarafından, ülkenin dış siyasetinde ve askerî stratejisinde bir dönüm noktası olarak yorumlanmıştı.

Nitekim Scholz, önemli olduğunu kanıtlamak için savunma bütçesini artırarak ordunun modernizasyonu için bir keze mahsus olmak üzere, 100 milyar euroluk özel bir fon oluşturacağını açıkladı.

Karşılıklı suçlamalar

Dokuz ay sonra, bol keseden yapılan bu vaatlerin akıbeti merak ediliyor.

Mühimmat konusu, hükümet ile Alman silah sanayisi ortasında kimin inisiyatif alması gerektiğine dair tatsız bir tartışmaya yol açtı: Kapasiteyi artırmak için silah sanayi daha fazla tedarik mi yapmalı, yoksa hükümet siparişleri daha süratli mı vermeli?

Sosyal Demokrat Parti (SPD) Eş Genel Lideri Lars Klingbeil, hafta başında ARD televizyonuna verdiği demeçte, “Silah sanayisinden beklediğim şey, üretim kapasitelerini artırmalarıdır. Lakin beklemek ve evvel siyasetin bize ne sunacağını görelim diyerek, bu açıkları başarılı bir formda kapatamayız. Şayet Alman silah sanayisi bunu başaramazsa, o vakit yurtdışından, örneğin öbür NATO ülkelerinden neler satın alabileceğimize bakmalıyız” dedi.

Alman Güvenlik ve Savunma Sanayi Birliği (BDSV) İcra Heyeti Lideri Hans Christoph Atzpodien ise Klingbeil’in açıklamalarının “bariz hatalı” olduğunu söyledi. Atzpodien Alman haber ajansı dpa‘ya verdiği demeçte, büyük Alman savunma şirketlerinin Ukrayna’daki savaşın başlamasından sonraki haftalarda üretim ve tedarik kapasitelerini iki katına çıkardıklarını söyledi.

Mevcut durumu pahalandıran Avrupa Dış Bağlar Kurulu (ECFR) savunma analisti Rafael Loss, DW’ye verdiği mülakatta “Silah sanayisi ile hükümet ortasında oldukça gülünç bir tiyatro sergileniyor” yorumunu yapıyor. Loss, silah şirketlerinin proaktif olarak silah üretmesini yahut hükümet buyruğu olmadan bankalardan kredi istemesini engelleyen düzenlemelere işaret ediyor.

Almanya’nın, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik atak savaşının jeopolitik sonuçlarına cevap verecek aciliyet hissinden mahrum olmasından tasa duyan Loss, “Özellikle Doğu Avrupa’daki öteki ülkeler, hükümet ve sanayi ortasında ilgili çalışma kümelerini kurmakta çok daha süratli davrandılar” biçiminde konuşuyor.

Litvanya’da konuşlu NATO birliklerinin komutasını Almanya yürütüyorFotoğraf: Mindaugas Kulbis/AP Photo/picture alliance

Nitekim Kuzeydoğu Avrupalı kimi NATO müttefikleri, halihazırda Almanya’ya güçlü bir askerî ortak olarak güvenemeyeceklerini dillendirmeye başladı bile. Örneğin Letonya Savunma Bakanı Artis Pabriks, Ekim sonunda Berlin’de düzenlenen bir konferansta, Alman yetkililere hitaben, “Ülkenizin askerî gücü belirleyici olacak. Kusura bakmayın fakat şu anda askerî gücünüz üst düzeyde değil” dedi.

Askerî tedarik süreci uzun ve kuvvetli

Başbakan Scholz, silahlı kuvvetlerin acil gereksinimlerini gidermek için değerli siparişleri çoktan verdi. Almanya, eskiyen Tornado filosunun yerini almak üzere, her biri 200 milyon euro maliyetle 35 adet Amerikan üretimi F-35 savaş uçağı satın almak üzere bir kontrat imzaladı. Fakat bu uçaklar en erken 2027 yılında Bundeswehr’e teslim edilecek.

Askerî tedarik, uzun ve zahmetli bir süreç. Öbür Batı Avrupa ülkeleri de savunma altyapılarını yenilemede benzeri problemlerle karşılaşıyor. Askerlerin giyeceği çoraptan savaş uçağına kadar ordunun muhtaçlık duyduğu çabucak her şey sipariş üzerine özel olarak üretiliyor. Savunma Bakanı Christine Lambrecht geçen hafta Federal Meclis’teki bütçe görüşmelerinde “Belirli sistemleri hırdavatçıdaki raflardan seçip alamayız” diyerek, tedarik sürecinin zorluklarına dikkat çekti.

Savunma analisti Rafael Loss, “Ukrayna’ya teslim edilen silahlar için sürdürülebilir bir mühimmat tedariki sağlamak ve tıpkı vakitte Bundeswehr’i yine yapılandırmak için yaklaşık 15 kat daha fazla mühimmata muhtaçlığımız var” saptamasını yapıyor.

Almanya Savunma Bakanı Christine LambrechtFotoğraf: Mindaugas Kulbis/AP Photo/picture alliance

Loss, kıymetli bir fizikî probleme da dikkat çekiyor: “Son yıllarda Bundeswehr, Soğuk Savaş devrinden kalma depo ve sığınaklarının birçoklarını sattı. NATO’nun mecburî kıldığı 30 günlük mühimmat stoğu sağlansa bile, Alman ordusu bunu depolayacak yer bulmakta oldukça zorlanacak.”

Geçmişteki ihmallerin faturası ağır

Savunma uzmanı Loss’a nazaran muhalefetteki Hıristiyan Demokrat Birlik (CDU) tarafından yöneltilen tenkitlerin içi boş: “CDU’nun iktidarda olduğu son 16 yılda da durum farklı değildi. SPD ve CDU’nun Bundeswehr’in vahim durumu için birbirlerini suçladıklarını görmek eğlenceli lakin bence her ikisi de eşit derecede hatalı.”

Temel tedarik meseleleri uzun vakittir aşikâr. Federal Meclis’in savunma kurulu üyesi Eva Högl, geçtiğimiz günlerde haftalık Die Zeit gazetesine verdiği demeçte, Alman askerlerinin hâlâ gerekli gözetici giysiler, termal içlikler ve başka temel gereçler olmadan eğitim yapmak zorunda kaldığını söyledi.

Bu olumsuz tabloyu acilen değiştirmek için birtakım bürokratik maniler ortadan kaldırılacak: Şartnameler değiştirilerek küçük ihalelerin artık Avrupa çapında yapılmasına gerek kalmayacak ve kumandanların 5 bin euroya kadar harcama yapmalarına müsaade verilecek.

Alman hükümeti de temel askerî ekipmanların yıl sonuna kadar tedarik edileceği kelamını verdi. İşler yolunda giderse Alman askerleri, yeni çoraplarına Noel’de kavuşabilecek.