The Economist dergisine göre Çinli elektrikli araç üreticisi BYD’nin Manisa’da kurmayı planladığı 1 milyar dolarlık fabrika projesi beklenen ilerlemeyi kaydedemedi. Uzmanlara göre yatırım gerçekleşirse, bu durum yerli otomobil üreticisi Togg’u ciddi şekilde zorlayabilir.
İMZA TÖRENİNİN ÜZERİNDEN BİR SENE GEÇTİ
Çin’in en büyük elektrikli araç üreticisi BYD’nin Türkiye’de kurmayı planladığı dev üretim tesisi sessizliğe büründü. The Economist’in sahadan aktardığı bilgilere göre, 2024 yazında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı törenle imzalanan 1 milyar dolarlık yatırım anlaşmasının ardından geçen bir yıla rağmen, sahada yalnızca birkaç konteyner ve nadiren görülen hafriyat kamyonları yer alıyor. Resmî takvimde fabrikanın 2026’da faaliyete geçmesi planlansa da, gecikme riski giderek büyüyor.
TÜRKİYE UCUZ İŞ GÜCÜ
Avrupa Birliği ile olan gümrük birliği, düşük işçilik maliyetleri ve yüksek yakıt fiyatları, Türkiye’yi Çinli elektrikli araç üreticileri için stratejik bir üretim merkezi haline getiriyor. Çinli bir diğer üretici Chery’nin de Türkiye’de 1 milyar dolarlık yatırım planladığı konuşuluyor. Öte yandan, Türkiye’de elektrikli araçlara yönelik artan talep de dikkat çekici: 2025’in ilk yedi ayında satılan elektrikli araç sayısı 100 bini aşarak, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 147 artış gösterdi.
TOGG İÇİN KÖTÜ HABER
2023’te piyasaya sürülen ve devlet desteğiyle kısa sürede iç pazarda lider konuma gelen Togg için bu gelişmeler bir dönüm noktası olabilir. BYD’nin planlanan fabrikasının yıllık 150 bin araç üretim kapasitesine sahip olması, pazarda ciddi bir rekabet yaratacak. Marmara Üniversitesi’nden otomotiv uzmanı Dr. Çağdaş Ungör’e göre, “Böyle bir pazarda Togg’un ayakta kalması zor olabilir.”
AVRUPA’DAN EK GÜMRÜK VERGİSİ SİNYALİ
Avrupa Birliği, Türkiye’de üretilen ancak üretiminde %60’tan fazla ithal parça kullanılan araçlara ek gümrük vergileri uygulayabileceğini duyurdu. Bu durum, Çinli üreticilerin Türkiye’de yerli tedarik zincirlerine yatırım yapmasını zorunlu kılıyor. Ancak The Economist’in aktardığına göre, Manisa’daki yavaş ilerlemenin ardında, AB ile Çin arasında süregelen elektrikli araç ticareti anlaşmazlığı bulunuyor. Çinli BYD’nin, AB pazarına erişimini garanti altına alacak diplomatik sonuçları beklediği düşünülüyor.
TÜRKİYE’DEKİ ÇİN YATIRIMLARI DAHA DÜŞÜK
Çin’in Türkiye’deki toplam doğrudan yatırımı yaklaşık 5 milyar dolar seviyesinde kalırken, bu rakam Suudi Arabistan, Mısır ve Irak gibi ülkelerle kıyaslandığında daha düşük. Siyasi ilişkilerdeki normalleşmeye rağmen, Türkiye’de hukukun üstünlüğü, öngörülebilirlik ve vergi politikaları konusundaki belirsizliklerin yatırımcılar üzerinde caydırıcı etki yarattığı vurgulanıyor.
TOGG İÇİN TEHDİT
BYD ve diğer Çinli üreticilerin Türkiye’de üretime başlaması, otomotiv sektörüne ciddi bir sermaye girişi sağlayabilir. Ancak bu gelişme, Togg gibi yerli üreticiler için pazar payı kaybı riskini de beraberinde getiriyor. Önümüzdeki dönemde Avrupa-Çin ticaret görüşmeleri ve BYD’nin Manisa’daki inşaat sürecinin seyri, Türkiye’nin elektrikli araç pazarının geleceğini belirleyecek gibi görünüyor.
