Engin Altay’dan Nurettin Canikli’ye: “Hangi Kasaptan Et Alıyorsa O Kasabın Adresini Hepimiz Merak Ediyoruz”
Seher Alp
6 min read
AKP Genel Lider Yardımcısı Nurettin Canikli TBMM Genel Şurası’nda yaptığı konuşmada, “Piyasa fiyatlarına nazaran dana kuş başı etinin geçen yılki fiyatı 68 lira, bugün 130 lira. Bir yıl evvel 2 bin 825 liralık minimum fiyatla 41 kilo alabiliyor, bugün 42 kilogram alabiliyor” dedi. Canikli’nin akabinde kelam alan CHP Küme Başkanvekili Engin Altay, Canikli’ye, “Sayın Canikli’yi dikkatle dinledim, şunu merak ettim, 85 milyon da merak ediyor. Hangi kasaptan et alıyorsa o kasabın adresini hepimiz merak ediyoruz” sorusunu yöneltti.
TBMM Genel Heyeti’nde, 2023 Yılı Bütçe Kanun Teklifi görüşmeleri bugün başladı. AKP Genel Lider Yardımcısı, İstanbul Milletvekili Nurettin Canikli şunları söyledi:
“YÜKSEK ENFLASYON BERBATTIR BUNU BÜTÜN İKTİSAT BİLİMCİLERİ KABUL EDER”
“Yüksek enflasyon berbattır bunu bütün iktisat bilimcileri kabul eder ve yüksek enflasyonun olduğu ülkelerde uygulamalarda Türkiye içinde geçerli ülkelerde yüksek enflasyon hem büyüme açısından önemli tahribat ortaya çıkartır hem de gelir dağılımını bozar. Geçmişte yüksek enflasyonla karşı karşıya kalan ülke ve iktisatların uygulamalarında bu iki olumsuz sonuç kesinlikle ortaya çıkmıştır. Ulusal gelir azalmıştır, üretim azalmıştır, üretilen mal ve hizmetler azalmıştır ve gelir dağılımı bozulmuştur. Bilhassa dar gelirlilerin ulusal gelirden aldıkları hisse azalmıştır.
Son bir yıldan beri uygulanan düşük enflasyon siyaseti olarak özetleyebileceğimiz ve klasik iktisat teorisinin dışında bir modelin kararlı bir halde uygulandığı bir devirdeyiz tıpkı vakitte. Agresif bir halde faiz oranlarının ısrarla peş peşe düşürüldüğü ve gerçek faizin çok önemli manada negatif olarak uygulandığı bir model şu anda uygulanıyor hayata geçiriliyor. Bir yıllık uygulama müddeti bu modelin uygulanmasının sonuçlarını kıymetlendirmek için kâfi bir müddet. Bilhassa büyüme ve gelir dağılımı açısından bakmamız gerekiyor.
Ekonomide iki tane temel maksat vardır. Ekonomistlerin temel emeli ülkede üretilen mal ve hizmetlerin artırılması ve üretilen mal ve hizmetlerin olabildiği ölçüde istikrarlı bir biçimde toplum kesitlerine dağıtılmasıdır. Uygulanan para siyasetinin alternatifi bilhassa gelişmekte olan piyasalar için olumlu gerçek faiz siyasetidir. Yani faizin enflasyon oranının biraz üzerinde belirlenmesi biçiminde özetleyebileceğimiz bir siyasettir. Bilhassa Türk lirası varlıkları ellerinde bulunduranların, Türk lirası varlıklardan çıkmamaları ve dövize yönelmemeleri için bu siyaset uygulanabilir. Şu anda siyaset faiz oranı yüzde 10-11 civarındadır. Bunun alternatifi olan faiz oranı uygulanmış olsaydı yüzde 85’lik enflasyon oranının biraz üzerinde bir faiz siyaseti uygulanması gerekirdi. Buda en az yüzde 86 nominal faiz uygulaması manasına gelir.
“YÜKSEK FAİZ UYGULANDIĞI PERİYOTLARDA YATIRIMLAR AZALIR”
Yüksek faiz uygulandığı devirlerde yatırımlar azalır. Yatırımcılar ellerindeki bulundurdukları riskli yatırım yerine garantili yüksek faize kanalize ederler ve oradan gelir elde ederler. Hane halkıda ellerdeki tüketim için planladıkları fonları tüketime değil yüksek faiz getirisi nedeniyle faize kanalize ederler. Yatırımlar azalınca çalışanlar işlerini kaybederler, ulusal gelir azalır. Ücretlilerin ulusal gelirden aldığı hisse düşer. Münasebetiyle yüksek faiz uygulanan periyotlarda varlıklı daha güçlü olur. Bu açılardan baktığımızda Merkez Bankası’nın agresif faiz düşürme siyasetinin sonuçlarına baktığımızda iki sonucu görüyoruz. Üretim açısından baktığımızda Eylül ayında siyaset faizi yüzde 19 ve enflasyon da yüzde 21-22 civarında fakat enflasyonun istikameti üst. Şayet klasik iktisat siyaseti uygulanmış olsaydı Eylül ayının sonuna kadar nominal faizin en az yüzde 28 ila 30’a çıkartılması gerekirdi. Bu türlü olmadı Merkez Bankası’nın kararıyla bunu da herkes biliyor Sayın Cumhurbaşkanımızın ısrarlı taleplerinin elbette bunda hissesinin olduğunun kabul edilmesi gerekiyor.
“DÜŞÜK FAİZ SİYASETİ UYGULANMAMIŞ OLSAYDI BİLE BUGÜN ENFLASYON ORANI YÜZDE 70’İN ÜZERİNDE GERÇEKLEŞECEKTİ”
Düşük faiz siyaseti uygulanmamış olsaydı bile bugün enflasyon oranı yüzde 70’in üzerinde gerçekleşecekti. Yalnızca güç eserlerinin milletlerarası piyasa fiyatındaki artıştan kaynaklanan enflasyonun Türkiye’ye yansıması yüzde 30’un üzerindedir. Yüksek fiyatla bunu bulamayanlar bile var bugün Almanya Parlamentosu’nda beşerler donuyor, milletvekilleri donuyor çalışma yapamıyorlar. Yüksek fiyatla güce bile ulaşamıyorlar.
2021 yılının sonu itibariyle Türkiye’de çalışan kişi sayısı 28 milyon 797. 2022’nin Ağustos ayı çalışan sayısı 31 milyon 344 kişi. 9 ayda çalışan sayısı 2 milyon 547 kişi artmış bu bir dünya rekorudur. Bu birebir vakitte düşük faiz siyasetinin bir madalyasıdır.
“BİR YIL EVVEL 2 BİN 825 LİRALIK TABAN FİYATLA 41 KİLO ALABİLİYOR, BUGÜN 42 KİLOGRAM ALABİLİYOR ÇOK ARTIŞ YOK FAKAT DÜŞMEMİŞ”
Bir yıl evvel 5 Aralık 2021’de taban fiyat kaç dolar satın alabiliyordu? Geçen yıl 5 Aralık’ta minimum fiyat 2 bin 825 lira, dolar kuru 13,72. 5 Aralık 2021’de minimum fiyatlı 205,9 dolar satın alabiliyor. Bugün dolar 18,65, taban fiyat 5 bin 500 bugün 295 dolar alabiliyor. Dolar bazında artış yüzde 43. Piyasa fiyatlarına nazaran dana kuş başı etinin geçen yılki fiyatı 68 lira, bugün 130 lira. Bir yıl evvel 2 bin 825 liralık minimum fiyatla 41 kilo alabiliyor, bugün 42 kilogram alabiliyor. Çok artış yok ancak düşmemiş. Bu devirde 403 milyar lira borcu artan hane halkının serveti toplam varlığı 1 trilyon 696 milyar artıyor. Yoksullaşma yok, zenginleşme var. Sayılar bunu gösteriyor.
Bir yıl evvel kişi başı kırmızı et tüketimi 23,05 kilo iken son bir yılda 22,9 kiloya düşmüş. Ortadaki fark son derece az. Kırmızı et tüketiminde bütün bu fakirlik edebiyatına karşın bir azalma kelam konusu değil. Geçen yıl bir yıllık periyotta 737 bin 350 araba satılırken son 12 ayda satılan araba ölçüsü 702 bin azalma yalnızca 35 bin. Konut satışları geçen yıl 1 milyon 491 konut satılırken son bir yılda 1 milyon 450 bin konut satılmış. Süt ve süt eserlerinde kişi başına yalnızca yüzde 0,5’lik bir düşüş var.
Eğer yüksek faiz siyaseti olmuş olsaydı bugünkü bütçe açığı şu anda gerçekleşecek bütçe açığından 1 trilyon lira daha fazla olacaktı. Bugün bütçenin faiz içindeki yükü yüzde 10-11 civarındadır. 2002 öncesinde yüzde 43’tü. O bütçeyle hiçbir şey yapamazsınız. Memurun maaşını bile ödeyemezsiniz. Artık Türkiye bütün bu harcamaları yapıyor. Yatırımlarını yapıyor. İçeride ve dışarı da her şeyiyle, toplumsal dayanak harcamalarında en ufak bir kesinti kelam konusu değil.
“F-16’LARDAN ATILAN AKILLI MÜHİMMATIN TANESİ 400 BİN DOLARDAN 1,2 MİLYON DOLARA KADAR ÇIKIYOR”
Bu toprakları savunmak için çok büyük paralar harcıyoruz. Türkiye 3 ülkede toprak bütünlüğünü sağlamak için bugün asker bulundurmak zorunda. F-16’lardan atılan akıllı mühimmatın tanesi 400 bin dolardan 1,2 milyon dolara kadar çıkıyor. En son yerli olarak geliştirdiğimiz nüfus edici bombanın bir adedinin maliyeti 1,2 milyon dolar. Fırtına obüslerinden atılan, çok namlulu roket atarlardan atılan bir mühimmatın maliyeti 5 bin dolar. En ufak bir operasyonda binlercesi atılıyor. Bütün bu gelişmeler sağlanıyor, bütün bu harcamalar yapılıyor, 200 milyarlık güç sübvansiyonu yapılıyor ve güvenlikten de en ufak taviz verilmiyor.
Alternatif olarak bu siyasete önerilen siyaset yüksek faiz siyasetidir. Bunu aslında muhalefete mensup arkadaşlar açıkça söylüyorlar. Bu politikayı hayata geçirdiğinizde o denli bir bütçe tam bir iflas bütçesi olur, tam bir yıkım bütçesi olur. Faiz oranlarını o sayılara çıkarttığınızda yatırım durur. Firmalar dahi bu üzere durumlarda yatırıma değil faize aktarıyorlar. Firmaların faaliyet dışı gelirleri artardı. Yatırım niyet istihdam düşer.”
ALTAY, AYAĞA KALKIP SORDU: HANGİ KASAPTAN ALIYOR?
Canikli’nin konuşmasının akabinde yerinden kelam alan CHP Küme Başkanvekili Engin Altay, “Sayın Canikli’yi dikkatle dinledim, şunu merak ettim, 85 milyon da merak ediyor. Hangi kasaptan et alıyorsa o kasabın adresini hepimiz merak ediyoruz” dedi.
